گوناگوني

عبارت «ماهي» به صورت دقيق تر توصيف كنندهٔ هر جانور غيرچهاراندامي جمجمه‌داري (جانوري با جمجمه و در بيشتر موارد داراي استخوان پشت) است كه در طول زندگي آبشش دارد و دست و پاهايش (اگر داشته باشد) همانند باله‌اند.[۱۱] برخلاف گروه‌هاي پستانداران و پرندگان، ماهي‌ها يك كلاد تكي نيستند بلكه مجموعه‌اي نافراگير از آرايه‌هاي زيستي اند. شامل: مخاطي‌واران، مكنده‌ماهي‌ها، غضروف‌ماهيان، پرتوبالگان، تهي‌خارها و شُش‌ماهيان[۱۲][۱۳] در حقيقت تهي‌خار و شُش‌ماهي از همهٔ گروه‌هاي ماهي‌ها به چهاراندامان (مانند پستانداران، پرندگان، نرم‌دوزيستان و ...) نزديكتر است؛ بنابراين نزديك‌ترين نياي مشترك همهٔ ماهي‌ها يكي از اجداد چهاراندامان نيز مي‌باشد. از آنجايي كه گروه‌هاي نافراگير در دانش امروزي ديگر به رسميت شناخته نمي‌شوند از اين رو در سامانه‌شناسي زيستي از كاربرد عبارت «ماهي» به عنوان يك گروه پرهيز مي‌شود.

بسياري از آبزيان كه در كاربرد معلوم، به عنوان ماهي معروف شده‌اند با توجه به توضيحات بالا ديگر ماهي دانسته نمي‌شوند از آن جمله مي‌توان اشاره كرد به: سپيداج، ستاره دريايي، خارچنگ، حلزون صدف‌دار و عروس دريايي. در گذشته حتي زيست شناسان هم تفاوتي ميان انواع آبزيان نمي‌ديدند و مواردي مانند تمساح، اسب آبي، دوزيستان، نهنگ‌ها، خوك دريايي و بسياري از بي مهرگان دريا را به عنوان ماهي دسته‌بندي مي‌كردند.[۱۴] اما در دانش امروز همهٔ پستانداران از جمله آب بازساناني همچون نهنگ و دلفين به عنوان ماهي دانسته نمي‌شوند. در كاربردهاي ديگر مانند آبزي‌پروري ماهي تنها به جانوران باله دار گفته مي‌شود تا از ديگر اعضاي گروه جدا شوند.